EU energetisch vastgeklonken aan Rusland met gas, olie en kernenergie

De Europese Unie dreigt Rusland met sancties. Maar als Rusland de EU geen gas, olie en uranium meer levert gaat vooral in Oost-Europese landen letterlijk het licht uit.
Als reactie op de recente crisis over Oekraïne willen westerse landen Rusland boycotten. Vaak gaat de aandacht dan uit naar de levering van aardgas. GasTerra heeft in 2013 90 miljard m3 aardgas verhandeld, waarvan 80 miljard m3 afkomstig uit Nederland en 5 miljard uit zowel Rusland als Noorwegen. Dat blijkt uit het Jaarverslag 2013 van GasTerra. De afhankelijkheid van Russisch aardgas lijkt mee te vallen, maar dat komt door een extra hoge productie uit het Groningen-veld. De winning uit dit veld moet dit jaar in ieder geval 11 miljard m3 lager zijn dan vorig jaar.

Voor de EU als geheel is de afhankelijkheid van Rusland groter: Europa is voor 27% afhankelijk van Russisch gas, rekent de Europese Commissie ons voor, voornamelijk naar Duitsland, Italië en Frankrijk.
Op 14 juli jl. werd tijdens een conferentie van de US Energy Information Agency aangetoond dat Rusland veel olie exporteert naar Europa, vooral naar Nederland, België, Duitsland en Polen. Zo’n 36% van het oliegebruik in de EU komt uit Rusland.

Rusland is echter niet alleen belangrijk voor de levering van gas en olie. Het land is ook een belangrijke speler op de kernenergiemarkt. Rusland beschikt over 10% van de wereldvoorraad uranium. Om dit uranium geschikt te maken wordt het eerst omgezet in een gas, vervolgens verrijkt, weer omgezet in een vaste stof, waarna de brandstofelementen gemaakt worden. Bij al deze stappen beschikt Rusland over 33-50% van de wereldwijde capaciteit. In Finland, Bulgarije, Tsjechië, Slowakije en Hongarije staan in totaal 18 kerncentrales van Russische makelij. Deze kerncentrales gebruiken Russische uraniumbrandstofelementen en leggen daarmee beslag op 18% van de Russische capaciteit. Omdat de brandstofelementen wat betreft hun ontwerp toegesneden zijn op de Russische kerncentrales, kunnen ze niet zonder meer vervangen worden door brandstof van andere fabrikanten. Als Rusland geen brandstof meer levert voor de Oost-Europese kerncentrales, valt in Bulgarije en Tsjechië 33% van de elektriciteitsproductie weg, in Hongarije 43% en in Slowakije 54%.

Oekraïne is nog steviger vastgeklonken aan Rusland. Beide landen maakten deel uit van de Sovjet-Unie. In 1986 ontplofte de Oekraïense kerncentrale Tsjernobyl. Sindsdien zijn er nog 15 kerncentrales in bedrijf in Oekraïne, verdeeld over vier locaties: Rivne, Zuid-Oekraïne, Khmelnitsky en Zaporozhe. Ze leveren 47% van de elektriciteitsproductie. Geen van deze kerncentrales staat in Oost-Oekraïne en daarmee zijn ze niet in handen van de zogeheten separatisten. Er zijn twee kerncentrales in aanbouw bij Khmelnitsky. Rusland financiert de bouw van deze kerncentrales.

Volgens de bestaande contracten levert Rusland de brandstofelementen en gaan ze na gebruik terug naar Rusland voor tijdelijke opslag bovengronds totdat er definitieve berging ondergronds gevonden is. De tijdelijke opslag in Rusland kost omgerekend 120 miljoen euro per jaar. Daarom heeft de regering van Oekraïne vorige maand besloten om dicht bij Tsjernobyl opslaghallen te bouwen voor de gebruikte brandstofelementen. Oekraïne hoopt over 50 jaar een eindberging van radioactief afval, inclusief de resten van Tsjernobyl, te hebben.

Auteur: Herman Damveld

Herman Damveld woont in Groningen en is zelfstandig onderzoeker en publicist over energie. Vanaf 1976 houdt hij zich bezig met plannen voor ondergrondse opslag van kernafval. Hij heeft daar veel over gepubliceerd. In 1996 kwam hij ook rapporten tegen over ondergrondse opslag van CO2 en ziet veel overeenkomsten tussen hoe de overheden omgaan met kernafval en met CO2. De zonnepanelen van Damveld maken meer stroom dan hij gebruikt en hij is dus stroomproducent.

3 gedachten over “EU energetisch vastgeklonken aan Rusland met gas, olie en kernenergie”

  1. Problemen,veel problemen,er over praten ok maar dan,hoe pakken we ze aan en indien mogelijk hoe lossen we ze op.
    Kan dat als wij dat als wij dat willen?
    Waar een wil is is een weg,de wil is er meestal wel nu de juiste weg nog zien te vinden.
    Dit wordt een route van samenwerking tussen twee giganten,vermenselijkt door prof.J.L.Kloosterman en Ir.H.Damveld,beiden als wetenschappers verbonden aan de TH te Delft.
    Hoe krijgen we deze intelligentsia overtuigd tot samenwerking?

    1. Beste J.H. Boog,
      Voor alle duidelijkheid: ik ben geen ir. (mijn titel, die ik overigens bijna nooit gebruik is drs.) en ik ben ook niet verbonden aan de TH Delft.
      Herman Damveld

  2. Nu we toch met klimaat akkoorden bezig zijn om beleid te voeren, het zou wel eens verstandig kunnen zijn om de aandacht voor besparingen op energiegebruik vooral te richten op oost-europa, omdat daar het stookseizoen langer duurt en de winters kouder zijn, en de warmte-efficientie vaak laag is (blokverwarming, vaste temperatuur, als het te warm is moet het raam open…).

    Door daar in gasgebruik te investeren kunnen interressante deals worden gesloten door gasbesparingen weg te strepen tegen importen van gas naar Duitland, Nederland en België, waarmee de investeringen kunnen worden terugbetaald. Tevens wordt er dan meer gas bespaard dan hoeft te worden geïmporteerd, en kunnen daar de energielasten dalen.

    Bij omrouteringen van gas hoeft enkel het verschil in transitkosten te worden betaald.
    Voor de energiegebruiker betekent dit dat men zelf niet hoeft te investeren in energiebesparing (die minder zouden opleveren omdat de gasprijs daar lager is), maar wel een voordeel heeft, nl. omdat niet alle gas wat bespaard wordt omgerouteerd hoeft te worden. Daalt bijv. daardoor het gemiddelde gasgebruik met bijv. 50%, en is alleen 40% nodig om de kosten te financieren, dan dalen de energielasten gemiddeld met 10%. Vaak betekent dat weer een omrekening van een vast bedrag aan warmte kosten (bij blokverwarming onafhankelijk van het gebruik) naar een hoeveelheid gas, waarbij men dan een heffing zou moeten betalen op het gas, maar door het sterk gedaalde gebruik gemiddeld toch 10% energielasten reductie heeft, en door individueel zuinig gebruik nog verder kan besparen op de gasrekening, en die heffing betaald dan het gas dat wordt omgerouteerd.

    Dáár dalen dus de energielasten, en het omgerouteerde gas kan na verkoop en verrekening van de transitkosten worden gebruikt ter financiering van de investering over de looptijd van de investering (voor een ketel bijv. 15 jaar, voor woning isolatie bijv. 30 jaar). Het verdiend zichzelf terug, en ons kost dat dus niks (voor Nederland betekent het alleen wat kosten voor stikstof bijvoeging en de derving van de staatsinkomsten op de eigen winning).

    Eindresultaat is dan een stuk lager gasgebruik van europa, met name oost-europa waar de besparingen het meest zijn, en die besparingen daar ook rendabeler zijn dan bijv. Nederland, en ook de energieafhankelijkheid verbeterd.

    Europa had deze kwestie veel eerder moeten oplossen ipv. Oekraïne in dat gasconflict met Rusland steunen, waar alleen maar een hoop narigheid door is ontstaan, en we door de VS worden gebruikt om Europa op zetten tegen Rusland, en het wereldtoneeel ondertussen een complete gas-oorlog is geworden (incl. Syrië, waarover ook een gasconflict speelt) met honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen tot gevolg…..

    Het hele gasvraagstuk van m.n. oost-europa is een erfenis van de Comecon, waarbij gas werd geruild voor industrieproducten voor prijzen ver beneden de wereldmarktprijzen, en na het uiteenvallen van de Comecon en aansluiting van midden-europa (baltische landen, pole, hongarije, roemenië, etc.) bij de EU is die handel omgezet naar harde valuta en wereldmarktprijzen. Maar het probleem was dat die energie-infrastructuur door lage warmte-efficientie helemaal niet berekend was op hoge gasprijzen, en je kunt dat niet zomaar snel aanpassen aan hogere warmte-efficientie, en dus kwamen die landen door de hogere gasprijzen in problemen. De schuld daarvan ligt niet bij Rusland, omdat Rusland zich ook moest aanpassen aan handel in harde valuta en wereldmarktprijzen, de oorzaak is de lage warmte-efficientie, en die is niet snel genoeg aangepakt.

    Het aanpakken van die achterstallige problemen, dus oost=europa naar een hoger energie-efficientie niveau brengen, verhelpt dus ook het conflict was ontstaan is over die gaskwestie.

    Daar is geen hogere wiskunde voor nodig om dat vast te stellen, maar waarom heeft de EU dat zelf niet ingezien, en die kwestie verholpen, en in plaats daarvan enkel het conflict vergroot en uitgebreid, waardoor nu niet alleen Oekraïne maar ook Syrië bij dit conflict werd betrokken?

    Miljarden aan miitaire inzet, oost europa wordt volgeplempt met militair materieel, ondertussen verarmd de bevolking omdat men de hoge energieprijzen niet kan betalen, en speelt men het ‘anti-rusland’ spel…..

    Hoe ontzettend dom!

Laat een antwoord achter aan Johannes H. Boog Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.